Çok iyi biliyoruz ki dünyamız üzerinde 3 çeşit ana kayaç grubu vardır. Bunlar magmatik kayaçlar, metamorfik kayaçlar ve sedimanter kayaçlardır. Bu kayaçların oluşumları oldukça uzun zamanlar alır. Bu uzun süreçlerinde birçok etkileşim ve değişim gösterirler.
Tüm bu kayaç türlerinin ana kökeni magmadır. Magma kayaç döngüsünün ve oluşumunun ilk materyalidir. Magmanın soğuması ile magmatik kayaçlar oluşur. Bunlar başka bir evrim geçirmeden, direkt olarak magmadan meydana gelen kayaçlardır. Şu sonuca varabiliriz ki dünyamızın soğuma evresi başladığında ilk olarak magmatik kayaçlar oluştu ve diğer kayaç türleri yoktu. Bu magmatik kayaçlar rüzgar, akarsu, yağışlar gibi fiziksel etkiler neticesinde aşınmaya ve tortul-toz halinde boyutları değişken olan küçük birimlere ayrıştılar. Böylece sedimanlar meydana geldi. Sedimanların uzun süreli birikimleri ve istifler halinde sıkışıp sertleşerek tabakalı kayaçlar meydana getirmesi ile Sedimanter Kayaçlar meydana geldi.
Bir yandan magmatik kayaçlar tekrar magmaya gömülerek sıcaklık ve basınç altında kaldılar fiziksel yapılarının değişmesinin yanı sıra kimyasal özelliklerini de yitirdiler, yeni kimyasal özellikler kazandılar. Yani başkalaşım geçirdiler. Böylece başkalaşım kayaçları dediğimiz Metamorfik Kayaçlar oluştu.
Konunun çabuk kavranması adına sedimanter ve metamorfik kayaçların magmatik kayaçlardan oluşum şeklini ifade ettik. Fakat bu kayaçlar sadece magmatik kayaçlardan meydana gelmiyor. Bir sedimanter kayacın yada sedimanın başkalaşım geçirmesiyle sedimanter yapılardan magmatik kayaçlar oluşabiliyor. Aynı şekilde bir metamorfik kayacın aşınması ile tortullaşarak sedimanlar ve bu sedimanların birikimiyle sedimanter kayaçlar oluşabiliyor.İlk başta magmatik kayaçlardan yola çıkarak konuyu anlattık bunun üzerine her biri arasında bir çevrim, döngü olduğundan bahsettik. Şu halde tüm kayaç türleri arasında bir geçiş, döngü olduğunu kolaylıkla kavrayabiliyoruz. Ve hatta sadece kayaçlar arası değil bir kayacın magmada ergimeye uğrayarak tamamen magma bünyesine katılması durumu da söz konusudur.
Şu halde sadece magmatik kayaçların direkt olarak magmadan oluştuklarını diğer kayaçların ise birbirleri arasında değişerek meydana geldiğini biliyoruz.Bu konuyu, durumu özetleyen bir Çevrim Tablosu şu şekildedir.
 |
| Kayaç Çevrimi-Döngüsü |
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder